تاريخچه وسيرتكاملي جراحی کودکان درایران و جهان
تاریخچه جراحی کودکان ایران: جراحی کودکان در ایران حدود 40 سال عمر دارد و برای مکتوب نمودن این سابقه می توان آن را به سه دوره قبل از 1350 شمسی، دهه 1350 و دوره بعد از آن تقسیم نمود. قبل از 1350 شمسی جراحی کودکان بطور رسمی وجود خارجی نداشته و کودکان گرفتار بیماریهای مادرزادی و اکتسابی عمدتاً در بخش های جراحی عمومی توسط جراحان بزرگسال عمل می شده اند. دوره طلائی تولد و رشد جراحی کودکان دهه 1350 می باشد. در این سالها برای نخستین بار عده ای از ایرانیان که در غرب آموزش جراحی عمومی و جراحی کودکان دیده بودند به کشور مراجعه و در تهران و در بعضی از شهرستانها ابتدا شروع به انجام جراحی کودکان در بخش های جراحی عمومی نموده سپس همین افراد در بیمارستانهای خود بخش های مستقل جراحی کودکان را بوجود آوردند. این افراد عبارت بودند از: دکتر ولی اله محرابی، دکتر منوچهر امیرفیض، دکتر کیوان رفیعیان، دکتر عباس خالصی، دکتر محمدحسین خردپیر، دکتر پیرامون مقدم، دکتر کاویانی، دکتر فرخ مهدی نژاد، دکتر کریم واعظ زاده، دکتر سیروس گرامی دکتر فیروز قره بیگلو دکتر منوچهر دوائی، دکتر علی سبهری 

                                                                                                                                                                                                      
تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بخش های جراحی کودکان تهران و مراکز استانها به امر درمان کودکان بیمار و آموزش دانشجویان پزشکی و دستیاران مشغول بودند یعنی این بخش ها هنوز خود به عنوان بخش جراحی مجزا مورد قبول نبودند تا اینکه در سال 1359 با تلاش های دکتر ولی اله محرابی وزارت علوم وقت مجاب شد که جراحی کودکان یک رشته مستقل بوده و نیاز به تربیت گروه جدیدی از جراحان برای این رشته می باشد. با این توافق از 1359 بیمارستان های بهرامی، طالقانی، مرکز طبی کودکان شروع به گزینش دستیاران فوق تخصص جراحی کودکان از بین متخصصین جراحی عمومی داوطلب نمودند بطوریکه اولین فارغ التحصیل این رشته در ایران در سال 1361 موفق به دریافت دانشنامه فوق تخصصی شد. از این تاریخ به بعد عده زیادی از جراحان جوان به جراحی کودکان رو آورده بطوریکه پس از پایان دهه 1350 و آغاز دهه 60 و بعد از آن جراحی کودکان رو به گسترش نهاده بخش های جراحی بیمارستانهای امیرکبیر، بهرامی، طالقانی، مفید، مرکز طبی کودکان، حضرت علی اصغر، شیراز، اصفهان شروع به گزینش دستیار نمودند و در سالهای بعد فارغ التحصیلان خود را به دانشگاههای مختلف جهت افتتاح بخش های جدید جراحی کودکان اعزام داشتند. در حال حاضر با استادان این رشته حدود 80 جراح کودکان در تهران، شیراز، اصفهان، مشهد، تبریز، همدان، کرمانشاه، زنجان، رشت، بابل، ساری، گرگان، قزوین، کرج، ارومیه، کرمان، یزد، رفسنجان، مشغول انجام وظیفه می باشند. در سال 1372 دکتر منوچهر امیرفیض با کمک دکتر خالصی، دکتر واعظ زاده، و دکتر جواد احمدی مجوز تأسیس انجمن جراحان کودکان را دریافت داشته و انجمن در این سال شروع به فعالیت علمی نموده بطوریکه پابپای جامعه جراحان ایران در هر سال کنگره سالانه برگزار نموده و هر ماه هم کنفرانس ماهانه با کمک جراحان کودکان برگزار می نماید. انجمن جراحان کودکان ایران عضویت جامعه جراحان کودکان آسیا و فدراسیون جهانی انجمن های  جراحان کودکان دنیا را نیز بدست آورده است. جراحان کودکان ایران علاوه بر فعالیت های درمانی در سطح مطلوب و همطراز با دنیا پیشرفت کرده و در زمینه های پژوهشی هم فعال بوده و در کنگره های علمی داخلی و خارجی شرکت و سخنرانی می نمایند. عده ای از اعضاء انجمن و هیأت علمی دانشگاه ها نیز در هیأت برد فوق تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشغول انجام وظیفه میباشند                                                                                           
                                                                                                           
جراحی کودکان در دنیا             
قبل از قرن بیستم جراحی کودکان در مغرب زمین شناخته شده نبوده و اصولاً کودک بعنوان یک بیمار مستقل ازاواخر قرن نوزدهم مورد توجه قرار گرفت بطوریکه ژان ژاک روسو فیلسوف فرانسوی می گفت نیمی از کودکان متولد شده قبل از 8 سالگی می میرند و این قانون طبیعت است چرا باید آن را تغییر داد. با شروع قرن بیستم در امریکا و اروپا توجه جراحان به جراحی کودکان جلب شده بطوریکه تعدادی اندک از جراحان به طرف این رشته متمایل شده و بتدریج فعالیت خود را به درمان کودکان ( جراحی) سوق داده و افراد دیگری را هم بدنبال خود کشیدند. در امریکا ابتدا دکتر هربرت کو سپس دکتر ویلیام لاد به این سمت کشیده شدند. انفجار کشتی مهمات در بندر هالیفاکس امریکا منجر به فاجعه عظیمی در سال 1917 شد که در آن عده زیادی از مردم مخصوصاً کودکان دچار سوختگی شدید شدند و دکتر لاد از جراحانی بود که جهت درمان کودکان سوخته و آسیب دیده به بوستون فراخوانده شده. درمان این بیماران جرقه ای بود که دکتر لاد را به کودکان و تأسیس رشته جراحی کودکان سوق دهد بطوریکه از 1920 به بعد ایشان بیشتر به جراحی کودکان متمایل شده و از سال 1927 به بعد تمام وقت خود را صرف جراحی کودکان نمود و بعنوان پدر جراحی کودکان ملقب شد. از دهه 1930 به بعد در نقاط مختلف امریکا بخش های  جراحی کودکان افتتاح و جراحان بیشتری خود را وقف جراحی کودکان نمودند. اولین بخش جراحی کودکان با پروتکل آموزشی در اوایل دهه 1940 در بیمارستان کودکان بوستون تحت ریاست دکتر لاد تشکیل شده و دکتر رابرت گراس اولین دستیار رسمی این رشته شد. از آن پس بتدریج در ایالات مختلف آن کشور بخش های جراحی کودکان افتتاح شده و در دهه بعد جراحان زیادی مثل دکتر گراس، دکتر سونسون، دکتر هندرن، دکتر کوپ، دکتر بیل، دکتر وایت، دکتر استیفن گانز، دکتر بویلز، دکتر کلات ورثی به شهرت رسیدند همزمان با ایالات متحده امریکا در کانادا و امریکای لاتین نیز جراحی کودکان رو به گسترش نهاد. در اروپا همزمان در آلمان و کشورهای آلمانی زبان و انگلستان و فرانسه نیز جراحی کودکان در همین اوقات پا به عرضه وجود نهاد. فرانسه اولین کشوری در دنیا بود که در سال 1802 بیمارستانی مخصوص درمان کودکان در پاریس افتتاح نمود بنام بیمارستان انفانت مالاد و کودکان بیمار در آن بستری و تحت درمان طبی و بعضاً جراحی قرار می گرفتند و طبق قانون هیچ بچه کوچکتر از 7 سال اجازه بستری در سایر بیمارستانها را نداشت. در این بیمارستان پزشکان نامداری مثل کرمیسون و اُمبردان انجام وظیفه نمودند.
پس از آن جنبشی در سایر شهرهای اصلی اروپا برای تأسیس بیمارستان کودکان براه افتاد و در سال 1852 بیمارستان کودکان بیمار (Hospital for sick children) در خیابان گریت اورموند افتتاح شد که بانیان آن دکتر چارلز وست و دکتر جونز بودند که اعتقاد داشتند کودکان بیمار نیازمند تسهیلات و توجهات ویژه در بیمارستانهای مخصوص بخود می باشند، البته نظر بانیان بیماریهای طبی بوده چون عقیده داشتند که بیماریهای جراحی را می توان در بیمارستانهای عمومی درمان نمود. در سالهای آتی و با شروع قرن بیستم توجه جراحان عمومی به بیماریهای جراحی کودکان معطوف شده عده ای از جراحان بتدریج خود را وقف درمانهای جراحی کودکان نمودند. در اسکاتلند که در مراقبت از کودکان جلوتر از سایر نقاط انگلستان بود بیمارستان سلطنتی ادینبورو برای کودکان بیمار (REHSC) در سال 1860 افتتاح شد و در سال 1887 در آن بخش جداگانه ای برای بیماریهای جراحی اختصاص یافت. آموزش جراحی کودکان مستقل از جراحی عمومی از گلاسکو شروع شد و بتدریج جراحانی پیدا شدند که جراحی بزرگسال را بکناری نهاده و تمام وقت خود را فقط صرف بچه ها می کردند. یکی از جراحان برجسته این نسل جمیز نیکول بود که پدر جراحی سرپائی در انگلستان ملقب شد. با نگاهی دقیق تر در می یابیم که گرچه اولین باشگاههای جراحی کودکان یعنی باشگاه جراحی کودکان اسکاتلند و بخش جراحی کودکان آکادمی طب اطفال امریکا در سال 1948 موجودیت یافتند ولی دهه ها طول کشید تا جراحی کودکان به پیشرفتهای امروزی دست یافت. در لندن دنیس براون از سال 1924 تمام عمر حرفه ای خود را صرف جراحی کودکان در بیمارستان HSC نموده و تعداد زیادی جراح کودکان در انگلستان و برای سایر نقاط دنیا تربیت نمود. بعد از جنگ جهانی دوم خیلی از جراحان از ماورای بهار برای گذراندن دوره به لندن به بیمارستان HSC آمده و آموزش دیدند. در آلمان نیز جراحی کودکان سرگذشت دور و درازی دارد و در این کشور نیز از اواسط قرن نوزده میلادی بتدریج بیمارستانهای کودکان و بخش های جراحی کودکان در شهرهای مختلف افتتاح و جراحان برجسته ای پا بعرصه نهادند که نامشان در طب و جراحی ماندگار شده است. جراحانی که در آلمان ظهور کرده و عمر خود را صرف درمان بیماران مخصوصاً جراحی کودکان نمودند عبارتند از دکتر کنراد رامشتد، ماکس ویلمز، فریتز رهباین، فریتز مایسنر، هکر، فلاخ و دکتر ریکهام.
پس از جنگ جهانی دوم جراحی کودکان در سراسر دنیا گسترش یافته بطوریکه امروزه در امریکای لاتین، استرالیا، افریقا، آسیا این رشته جراحی بطور مستقل در شهرهای مختلف این قاره ها فعال بوده و هزاران جراح کودک در آنها در حال مداوای کودکان بیمار می باشند. در آسیا، ژاپن پیشتاز جراحی کودکان بوده و در این رشته جراحانی مثل کازایی و میانو در جهان نامدارند. در سایر کشورهای آسیایی مثل چین، مالزی، اندونزی، هندوستان، پاکستان و ایران نیز جراحی کودکان در حال گسترش می باشد. از جمله کشورهای آسیایی که در آنجا جراحان کودکان زیادی تربیت شدند کشور هندوستان است که جراحان بنامی مثل آپادهایایا (Upadhyaya) و پروفسور گوپتا (DK Gupta) را بدنیا عرضه داشته است.
جراحان کودکان در قرن بیست و یکم پابپای پزشکان رشته های مختلف پیشرفت نموده و با استفاده از دانش روز و تکنولوژی مدرن انواع بیماریهای جراحی کودکان را بطور کلاسیک، اندوسکوپیک، روش های با حداقل تهاجم مداوا می نمایند.